ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ପୂଜା, ଉପବାସ ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଅଭ୍ୟାସ ସମୟରେ ଖାଦ୍ୟ ନିୟମରେ ଅନେକ ସଂସ୍କାର ପାଳନ କରାଯାଏ। ଏହି ସମୟରେ ରସୁଣ ଓ ପିଆଜ ଭଳି ଶାକାହାରୀ ଖାଦ୍ୟ ମଧ୍ୟ ନିଷେଧ କରାଯାଏ, ଯାହା ଅନେକଙ୍କ ପାଇଁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର ବିଷୟ। ଏହାର ପଛରେ ଧାର୍ମିକ, ଆୟୁର୍ବେଦିକ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ କାରଣ ରହିଛି। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହାର କାରଣ।
୧. ଆୟୁର୍ବେଦିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ
ଆୟୁର୍ବେଦ ଅନୁସାରେ, ଖାଦ୍ୟକୁ ତିନି ପ୍ରକାରରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ: ସାତ୍ତ୍ୱିକ, ରାଜସିକ ଏବଂ ତାମସିକ। ସାତ୍ତ୍ୱିକ ଖାଦ୍ୟ ମନକୁ ଶାନ୍ତ, ଶୁଦ୍ଧ ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ କରିଥାଏ, ଯାହା ପୂଜା ଏବଂ ଉପବାସ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ। ରସୁଣ ଏବଂ ପିଆଜକୁ ରାଜସିକ ଏବଂ ତାମସିକ ଶ୍ରେଣୀରେ ରଖାଯାଏ, କାରଣ ଏହା ମନରେ ଉତ୍ତେଜନା, ଅସ୍ଥିରତା ଏବଂ କାମନା ଜାଗ୍ରତ କରିପାରେ। ଏହା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶାନ୍ତି ଏବଂ ଏକାଗ୍ରତାକୁ ବାଧା ଦେଇପାରେ।
୨. ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ୱାସ
ଅନେକ ହିନ୍ଦୁ ଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ, ପୂଜା ଏବଂ ଉପବାସ ସମୟରେ ଶୁଦ୍ଧତା ଏବଂ ସରଳତା ବଜାୟ ରଖିବା ଆବଶ୍ୟକ। ରସୁଣ ଓ ପିଆଜ ରେ ତୀବ୍ର ଗନ୍ଧ ଏବଂ ସ୍ୱାଦ ଥାଏ, ଯାହା ଦେବତାଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରାଯାଉଥିବା ଭୋଗ ପାଇଁ ଅଶୁଦ୍ଧ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। କିଛି ପୌରାଣିକ କାହାଣୀରେ ମଧ୍ୟ ରସୁଣ ଏବଂ ପିଆଜକୁ ଅସୁରୀ ଶକ୍ତି ସହିତ ଜଡ଼ିତ କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଏହାକୁ ଧାର୍ମିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ନାହିଁ।
୩. ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ଐତିହ୍ୟଗତ କାରଣ
ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ, ପୂଜା ଏବଂ ଉପବାସ ସମୟରେ ଶରୀର ଓ ମନକୁ ଶୁଦ୍ଧ ରଖିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଏ। ରସୁଣ ଏବଂ ପିଆଜର ତୀବ୍ର ଗନ୍ଧ ଶରୀରରୁ ବାହାରୁଥିବା ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ, ଯାହା ଶୁଦ୍ଧତାର ମାନଦଣ୍ଡକୁ ଭାଙ୍ଗିପାରେ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଏହି ଖାଦ୍ୟ ପାଚନ ତନ୍ତ୍ରକୁ ଉତ୍ତେଜିତ କରିପାରେ, ଯାହା ଧ୍ୟାନ ଏବଂ ଏକାଗ୍ରତାକୁ ବାଧା ଦେଇପାରେ।
୪. ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ
ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ, ରସୁଣ ଏବଂ ପିଆଜରେ ସଲଫର ଯୌଗିକ ଥାଏ, ଯାହା ପାଚନ ସମୟରେ ଗ୍ୟାସ ଏବଂ ଅସୁବିଧା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ। ଉପବାସ ସମୟରେ ଶରୀର ଏବଂ ମନକୁ ହାଲୁକା ରଖିବା ଆବଶ୍ୟକ, ଏବଂ ଏହି ଖାଦ୍ୟ ଏହାକୁ ବାଧା ଦେଇପାରେ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଏହାର ତୀବ୍ର ଗନ୍ଧ ମୁଖ ଏବଂ ଶରୀରରୁ ବାହାରୁଥିବା ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ, ଯାହା ପୂଜାରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରେ।
୫. ବିଭିନ୍ନ ସଂପ୍ରଦାୟର ପରମ୍ପରା
ଜୈନ ଧର୍ମ ଏବଂ କିଛି ହିନ୍ଦୁ ସଂପ୍ରଦାୟରେ ରସୁଣ ଏବଂ ପିଆଜକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷେଧ କରାଯାଏ। ଜୈନ ଧର୍ମରେ, ଏହାକୁ ମୂଳ ଶାକ (root vegetables) ଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ, ଯାହା ଅହିଂସାର ନୀତି ବିରୁଦ୍ଧ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଏହାର ତୀବ୍ର ଗନ୍ଧ ଏବଂ ସ୍ୱାଦ ମନରେ ବିକ୍ଷେପ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।
ଉପସଂହାର
ରସୁଣ ଏବଂ ପିଆଜ ନିଷେଧର ମୂଳ କାରଣ ହେଉଛି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶୁଦ୍ଧତା, ମାନସିକ ଶାନ୍ତି ଏବଂ ଶାରୀରିକ ହାଲୁକାପଣ ବଜାୟ ରଖିବା। ଯଦିଓ ଏହା ଶାକାହାରୀ, ଏହାର ରାଜସିକ ଏବଂ ତାମସିକ ଗୁଣ ଏବଂ ତୀବ୍ର ଗନ୍ଧ ଏହାକୁ ପୂଜା ଏବଂ ଉପବାସ ପାଇଁ ଅନୁପଯୁକ୍ତ କରିଥାଏ। ଏହି ପରମ୍ପରା ଆମ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଧର୍ମରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନ ରଖିଛି, ଯାହା ଆମକୁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜୀବନରେ ଶୁଦ୍ଧତା ଏବଂ ଏକାଗ୍ରତାର ମହତ୍ୱ ଶିଖାଇଥାଏ।
ଆହୁରି ପଢନ୍ତୁ – ସତର୍କ! ଆପଣ ଯେଉଁ ମାଛ ଖାଉଛନ୍ତି, ତାହା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଓ ରାସାୟନିକରେ ଭର୍ତ୍ତି
About the Author
