
ମଣିଷ ଜୀବନରେ ଘରର ଅର୍ଥ କେବଳ ବାସସ୍ଥାନ ନୁହେଁ। ଘର ହେଉଛି **ପରିବାରର ସୁଖ, ସମୃଦ୍ଧି, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ନିରାପତ୍ତାର ପ୍ରତୀକ**। ଓଡ଼ିଆ ପରମ୍ପରାରେ ନୂଆ ଘର ବନାଇବାର ପୂର୍ବରୁ ବାସ୍ତୁଶାସ୍ତ୍ରର ପାଳନ କରିବାକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ମହତ୍ୱ ଦିଆଯାଏ। ବାସ୍ତୁ ଅନୁସାରେ ଘରର **ମୁଖ୍ୟ ଦୁଆର** କେଉଁ ଦିଗକୁ ଖୋଲିଛି, ସେଥିରୁ ପରିବାରର ଭାଗ୍ୟ ଓ ଉନ୍ନତି ବିଷୟରେ ଭଲ କିମ୍ବା ଖରାପ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼େ।
କାହିଁକି ପୂର୍ବମୁଖୀ ଦୁଆରକୁ ଶୁଭ, ସମୃଦ୍ଧିକାରକ ଓ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଭାବରେ ସମର୍ଥିତ ମନାଯାଏ?
୧. ପୂର୍ବ ଦିଗର ପୌରାଣିକ ମହତ୍ତ୍ୱ :-
ପୌରାଣିକ କଥାମାଳାରେ ପୂର୍ବ ଦିଗକୁ **ଇନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କର ଦିଗ** ବୋଲି ଗଣାଯାଏ। ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ସ୍ଵର୍ଗର ରାଜା, ବର୍ଷା ଓ ସମୃଦ୍ଧିର ଦେବତା ବୋଲି ବିବେଚିତ କରାଯାଏ।
ଏହିକାରଣରୁ, ପୂର୍ବମୁଖୀ ଦୁଆର ହେଉଛି ଦେବତାଙ୍କର ଅନୁଗ୍ରହ ପାଇବାର ପଥ। ତେଣୁ ପରିବାରକୁ ସୁଭାଗ୍ୟ, ସାନ୍ତ୍ୱନା ଓ ଆଶୀର୍ବାଦ ପ୍ରବେଶ କରେ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ।
୨. ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ଉଦୟ କିରଣ :-
ସୂର୍ଯ୍ୟକୁ ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତିରେ **ଜୀବନର ପ୍ରତୀକ, ଶକ୍ତି ଓ ପ୍ରାଣଶକ୍ତିର ସ୍ରୋତ** ମନାଯାଏ। ପୂର୍ବ ଦିଗରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଦୟ କରିଥାଇ, ସେଥିରୁ ପ୍ରଥମ କିରଣ ପୂର୍ବମୁଖୀ ଘରରେ ପ୍ରବେଶ କରେ।
* ସକାଳର ପ୍ରଥମ କିରଣ ଘରକୁ ଆଲୋକିତ କରି ଅନ୍ଧକାର, ନେଗେଟିଭ୍ ଏନର୍ଜି ଓ ଅଶୁଭତାକୁ ଦୂର କରେ।
* ଏହା ପରିବାରକୁ ସକାରାତ୍ମକ ଚିନ୍ତା, ନୂଆ ଉତ୍ସାହ ଓ ଶକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରେ।
୩. ବାସ୍ତୁଶାସ୍ତ୍ରର ବିଚାର :-
ବାସ୍ତୁ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଘରକୁ **ପଞ୍ଚଭୂତ (ମାଟି, ଜଳ, ଅଗ୍ନି, ବାୟୁ, ଆକାଶ)** ସହିତ ସମନ୍ୱୟ କରି ତିଆରି କରିବାକୁ କୁହାଯାଏ।
* ପୂର୍ବ ଦିଗକୁ ଜ୍ଞାନ, ଆଲୋକ ଓ ଶିକ୍ଷାର ଦିଗ ବୋଲି ମନାଯାଏ।
* ପୂର୍ବମୁଖୀ ଦୁଆର ଥିଲେ, ପରିବାରରେ ବୁଦ୍ଧିମତା, ସାହସ ଓ ଉନ୍ନତିର ପଥ ସୁଗମ ହୁଏ।
୪. ସମୃଦ୍ଧି ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତା :-
ଯେମାନେ ପୂର୍ବମୁଖୀ ଘରରେ ବାସ କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ କୁହାଯାଏ—
* ସେମାନେ ପରିଶ୍ରମୀ, ସୃଜନଶୀଳ ଓ ଉଦ୍ୟମୀ।
* ସେମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତା ବଢ଼ିଥାଏ ଓ ଲକ୍ଷ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତି ସହଜ ହୁଏ।
* ବ୍ୟବସାୟରେ ବୃଦ୍ଧି, ଚାକିରିରେ ସଫଳତା ଓ ପରିବାରରେ ସମୃଦ୍ଧି ପ୍ରବେଶ କରେ।
୫. ପରିବେଶର ସୁଦୃଢତା :-
ପୂର୍ବମୁଖୀ ଦୁଆର ଥିବା ଘରରେ—
* ପ୍ରାକୃତିକ ଆଲୋକ ପ୍ରବେଶ କରି ଦୀପ, ବଲ୍ବ ଓ ତୈଳ ପରି artificial light ଉପରେ ନିର୍ଭର କମିଥାଏ।
* ପ୍ରାକୃତିକ ବାୟୁ ପ୍ରବେଶ କରି ବାୟୁର ଶୁଦ୍ଧତା ରହେ।
* ଏହା ଘରକୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ଓ ଅନୁଚିତ ଗନ୍ଧରୁ ମୁକ୍ତ ରଖିଥାଏ।
୬. ବିଜ୍ଞାନୀୟ କାରଣ :-
ଆଧୁନିକ ବିଜ୍ଞାନୀୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ—
* ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣରେ ଥିବା ଭିଟାମିନ୍-ଡି ହାଡ଼, ଚର୍ମ ଓ ସାରା ଶରୀର ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ।
* ପ୍ରଭାତୀ ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣର UVA ଓ UVB କିରଣ ଶରୀରରେ ସ୍ୱାଭାବିକ ପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତି (immunity) ବଢ଼ାଏ।
* ଘରରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଆଲୋକ ଓ ବାୟୁ ପ୍ରବେଶ କରିଲେ, ମାନସିକ ଚାପ (stress) କମେ, depression କମିଥାଏ ଓ ମନୋଭାବ ସକାରାତ୍ମକ ହୁଏ।
ଉପସଙ୍ଗହାର :-
ପୂର୍ବମୁଖୀ ଦୁଆରର ମହତ୍ତ୍ୱ କେବଳ ପାରମ୍ପରିକ ବିଶ୍ୱାସରେ ଅଟକିନାହିଁ। ଏହାର ପୌରାଣିକ, ଧାର୍ମିକ, ସାମାଜିକ ଓ ବୈଜ୍ଞାନିକ ସମସ୍ତ ପକ୍ଷରେ ଦୃଢ଼ ଆଧାର ରହିଛି।
ତେଣୁ ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତିରେ ଆଜିପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୂର୍ବମୁଖୀ ଦୁଆରକୁ **ସୁଖ, ସମୃଦ୍ଧି, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ଆଶୀର୍ବାଦର ପ୍ରତୀକ** ଭାବେ ମନାଯାଏ।