ସମୁଦ୍ର ଜୀବ ମାନ୍ୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅକ୍ଟୋପସ୍ (Octopus) ଏକ ବିଶେଷ ଆକର୍ଷଣ ଅଟୁଟ ରହିଛି। ଏହାର ବେଉଁଳା ଗଠନ, ବୁଦ୍ଧିମତା ଓ ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ବৈଶିଷ୍ଟ୍ୟ – ତିନିଟି ହୃଦୟ ଥିବା – ଏହାକୁ ଅନ୍ୟ ସମୁଦ୍ର ଜୀବ ଠାରୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କରିଥାଏ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଅକ୍ଟୋପସ୍ର ଏହି ଅସାଧାରଣ ଅଙ୍ଗଗଠନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ।
1. ତିନି ହୃଦୟ – ତାଙ୍କର କାମ କଣ?
ଅକ୍ଟୋପସ୍ ଶରୀରରେ ତିନୋଟି ହୃଦୟ ଥାଏ:
- ଦୁଇଟି ହୃଦୟ ଗିଲ୍ସ (ଶ୍ୱାସ ଯନ୍ତ୍ର) କୁ ରକ୍ତ ପଂପ କରେ।
- ତୃତୀୟ ହୃଦୟ ଶରୀରର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଂଶକୁ ଅଅକ୍ସିଜିନ ଥିବା ରକ୍ତ ପଠାଇଥାଏ।
ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏକ ଦକ୍ଷ ରକ୍ତ ସଂଚାଳନ ପ୍ରଣାଳୀ ଦେଇ ଅକ୍ଟୋପସ୍ର ଅନେକ ଶରୀରିକ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସକ୍ରିୟ ରଖେ।
2. ଅକ୍ସିଜିନ ଦେଇ ଶରୀରକୁ ସକ୍ରିୟ ରଖିବା
ଅକ୍ଟୋପସ୍ ରକ୍ତର ରଙ୍ଗ ନିଳ ଥାଏ କାରଣ ଏହାରେ ହେମୋସିଆନିନ ନାମକ ତତ୍ତ୍ୱ ଥାଏ, ଯାହା ତାମ୍ବା ଆଧାରିତ ଓ ଶୀତଳ ଜଳରେ ଅଧିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ। ତିନିଟି ହୃଦୟ ଏହି ଅକ୍ସିଜିନ ସମୃଦ୍ଧ ରକ୍ତକୁ ସମଗ୍ର ଶରୀରରେ ବାଣ୍ଟି ଦେଉଛି।
3. ତୃତୀୟ ହୃଦୟ ଅଚଳ ହୁଏ କେବେ?
ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବାକୁ ପାରେ, ଯେତେବେଳେ ଅକ୍ଟୋପସ୍ ପହଁଚି ଚାଲିଥାଏ, ତୃତୀୟ ହୃଦୟ କାମ କରିବା ବନ୍ଦ କରିଦିଏ। ଏହିକାରଣରୁ ତା’ରେ ଦ୍ରୁତ ଥକାନି ଆସିଥାଏ ଓ ଏହି ପ୍ରାଣୀ ବେଶି ଦୂର ପହଁଚି ଚାଲିପାରେ ନାହିଁ।
4. ଏହି ବିଶେଷ ଗଠନ ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ
ତିନି ହୃଦୟ ଥିବା ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି:
- ଜଳ ବାସୀ ପ୍ରାଣୀ ଭାବେ ଅକ୍ଟୋପସ୍ ଅଳ୍ପ ଅକ୍ସିଜିନ ଯୁକ୍ତ ପରିବେଶରେ ବଞ୍ଚିପାଇବାକୁ ଏହି ବୃହତ ରକ୍ତ ପଂପିଂ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗଠନ କରିଛି।
- ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଧିକ କ୍ଷମତା ସହ ଶରୀରକୁ ଅନୁରୁପ ଶକ୍ତି ଦେଉଛି।
ଅକ୍ଟୋପସ୍ର ତିନି ହୃଦୟ ଏହାକୁ ସମୁଦ୍ରର ସବୁଠାରୁ ଅଦ୍ଭୁତ ପ୍ରାଣୀ ମଧ୍ୟରେ ଗଣନା ଯୋଗ୍ୟ କରେ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ହୃଦୟ ତା’ର ନିଜସ୍ୱ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ନିୟୋଜିତ ଥାଇ ଶରୀରକୁ ସୁସ୍ଥ, ସକ୍ରିୟ ଓ ଟିକେଇ ରଖିବାରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଭୂମିକା ନିଭାଏ। ଅଧିକ ପଢନ୍ତୁ – ଶିଡ଼ି ଚଢ଼ିଲେ କାହିଁକି ଶୀଘ୍ର ଓଜନ କମେ?
