ପ୍ରତ୍ୟେକ ଋତୁ କାହିଁକି ଦୁଇଥର ଆରମ୍ଭ ହୁଏ? ଜାଣନ୍ତୁ ରହସ୍ୟ!

ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜାଣୁ ଯେ ବର୍ଷରେ ୬ ଟି ଋତୁ ଥାଏ କିନ୍ତୁ ସାଧାରଣତଃ ଆମେ ୩ଟି ଋତୁ ଅନୁଭବ କରି ଥାଉ : ଗ୍ରୀଷ୍ମ, ବର୍ଷା, ଓ ଶୀତ। କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ ଯେ ପୃଥିବୀରେ ପ୍ରତେକ ଋତୁ ପ୍ରକୃତରେ ଦୁଇ ଥର ଆସିଥାଏ? ଏହା କୌଣସି ରହସ୍ୟ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ପୃଥିବୀର ଖଗୋଳୀୟ ଗତି ଓ ଆବହାୱା ବିଜ୍ଞାନର ଏକ ରୋଚକ ସତ୍ୟ। ଆସନ୍ତୁ, ଏହାର କାରଣ ଜାଣିବା।

ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ

ଋତୁର ଆରମ୍ଭକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କରାଯାଏ –

ଖଗୋଳୀୟ (Astronomical)
ଆବହାୱା (Meteorological)

ଏହି ଦୁଇ ପଦ୍ଧତିରେ ତାରିଖରେ ତଫାତ୍ ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ପାଇଁ ଆମେ ଋତୁର ଦୁଇଥର ଆରମ୍ଭ ଅନୁଭବ କରୁ।

ଖଗୋଳୀୟ ଋତୁ

ଖଗୋଳୀୟ ଋତୁ ପୃଥିବୀର ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚାରିପାଖରେ ଗତି ଓ 23.5 ଡିଗ୍ରୀ axial tilt ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ଏହା Equinox ଓ Solstice ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୁଏ।

ବସନ୍ତ ବିଷୁବ (March 20-21): ବସନ୍ତ ଆରମ୍ଭ
ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଅୟନ (June 20-21): ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଆରମ୍ଭ
ଶରତ ବିଷୁବ (September 22-23): ଶରତ ଆରମ୍ଭ
ଶୀତ ଅୟନ (December 21-22): ଶୀତ ଆରମ୍ଭ

ଏହି ତାରିଖଗୁଡ଼ିକ ସାର୍ବଜନୀନ ଓ ସ୍ଥିର, କାରଣ ଏଗୁଡ଼ିକ ପୃଥିବୀର orbit ସହିତ ସିଧାସଳଖ ସମ୍ବନ୍ଧିତ।

ଆବହାୱା ଋତୁ

ଆବହାୱା ଋତୁ ସ୍ଥାନୀୟ ପାଗ ଓ ଜଳବାୟୁ ଅନୁସାରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୁଏ।

ଗ୍ରୀଷ୍ମ: ଜୁନ 1ରୁ (ଉତ୍ତର ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧରେ)
ଶୀତ: ଡିସେମ୍ବର 1ରୁ

ଏହି calendar-based system ପାଗର ପରିସଂଖ୍ୟାନ, climate data ଓ prediction ପାଇଁ ସହଜ।

କାହିଁକି ଦୁଇଥର ଆରମ୍ଭ?

ଖଗୋଳୀୟ ଋତୁ: ସାର୍ବଜନୀନ, ପୃଥିବୀ–ସୂର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଧାରିତ।
ଆବହାୱା ଋତୁ: ସ୍ଥାନୀୟ climate ଓ practical lifeର convenience ପାଇଁ।

ଉଦାହରଣ: ଓଡ଼ିଶାରେ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ମାର୍ଚ୍ଚରୁ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ, କିନ୍ତୁ ଖଗୋଳୀୟ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଜୁନରେ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ଋତୁର ଅନୁଭବ

ଓଡ଼ିଶାରେ ଲୋକମାନେ ଅଧିକଭାଗରେ ଆବହାୱା ଋତୁକୁ ଅନୁଭବ କରନ୍ତି।

ବର୍ଷା ଋତୁ: ଜୁନ ପ୍ରଥମ ସପ୍ତାହରୁ ଆରମ୍ଭ।
ଶୀତ: ନଭେମ୍ବରରୁ ଅନୁଭୂତ, ଯଦିଓ ଖଗୋଳୀୟ ଶୀତ ଡିସେମ୍ବରରେ।

ଏହି ତଫାତ୍ ସାମାଜିକ ଜୀବନ, କୃଷି ଓ ସଂସ୍କୃତିରେ ସିଧାସଳଖ ପ୍ରଭାବ ପକାଏ।

ଏହାର ଗୁରୁତ୍ୱ

ଖଗୋଳୀୟ ଋତୁ: ପୃଥିବୀର orbit ଓ cosmic dynamics ବୁଝିବାରେ ସହାୟକ।
ଆବହାୱା ଋତୁ: କୃଷି, ପାଗ ଅନୁମାନ ଓ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ପ୍ରୟୋଜନୀୟ।

ଏହି ଦୁଇଥରିଆ ଆରମ୍ଭ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରକୃତିର ଏକ ସୁନ୍ଦର ମିଳନ।

ଉପସଂହାର

ପ୍ରତ୍ୟେକ ଋତୁର ଦୁଇଥର ଆରମ୍ଭ ହେବା କୌଣସି ରହସ୍ୟ ନୁହେଁ। ଏହା ପୃଥିବୀର ଗତି, ସୂର୍ଯ୍ୟର ପ୍ରଭାବ ଓ ଆମର ପ୍ରାକ୍ତିକ ଜୀବନର ସମ୍ମିଳିତ ପରିଣାମ।
👉 ତେଣୁ, ପରବର୍ତ୍ତୀଥରେ ଆପଣ ଯେତେବେଳେ ଋତୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଅନୁଭବ କରିବେ, ଏହି ଦୁଇଥରିଆ ରହସ୍ୟକୁ ମନେ ରଖନ୍ତୁ!