ନିମିଷା ପ୍ରିୟା ମାମଲା: ୟେମେନ୍ ରେ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ପାଇଥିବା କେରଳ ନର୍ସଙ୍କ କାହାଣୀ

ନିମିଷା ପ୍ରିୟା, କେରଳର ପାଲକ୍କାଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଜଣେ ନର୍ସ, 2008 ମସିହାରେ ଭଲ ରୋଜଗାର ଖୋଜିବା ପାଇଁ ୟେମେନ୍ ଯାଇଥିଲେ। ମାତ୍ର ଆଜି ସେ ସେହି ଦେଶରେ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ପାଇଥିବା ଜଣେ କୟଦୀ। ତାଙ୍କ ବ୍ୟବସାୟିକ ସାଥୀ ତାଲାଲ୍ ଆବ୍ଦୋ ମେହଦିଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିବାର ଅଭିଯୋଗରେ 2020 ମସିହାରେ ଇୟେମେନ୍ ନ୍ୟାୟାଳୟ ତାଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଦେଇଥିଲେ ।ଏହି ମାମଲା ଭାରତରୁ ଇୟେମେନ୍ ପଠାଯାଇଥିବା ହଜାର ହଜାର ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଜୀବନର ଜଟିଳତା, ବିଦେଶରେ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କୁ ସାମନା କରିବାକୁ ପଡୁଥିବା ସଙ୍କଟ, ଏବଂ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ କୂଟନୀତିର ଚରମ ପରୀକ୍ଷା ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଛି।

ପୃଷ୍ଠଭୂମି: ନିମିଷା ପ୍ରିୟାଙ୍କ ଇୟେମେନ୍ ଯାତ୍ରା

2008: ୟେମେନ୍ ଆଗମନ: 20 ବର୍ଷ ବୟସରେ ନର୍ସିଂ ଚାକିରି ନିମନ୍ତେ ଇୟେମେନ୍ ଯାଇଥିଲେ । କେରଳର ଅନେକ ଯୁବତୀ ଭଳି ସେ ମଧ୍ୟ ଖାଡ଼ିଆ ସମୁଦ୍ର ଅଞ୍ଚଳରେ ଅର୍ଥୋପାର୍ଜନର ସୁଯୋଗ ଖୋଜୁଥିଲେ।
ପାରିବାରିକ ଜୀବନ: ସ୍ୱାମୀ ଟୋମି ଥୋମାସ୍ ଓ ଝିଅଙ୍କ ସହ ଇୟେମେନ୍ରେ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବେ ରହିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ ।
2015: ନିଜ କ୍ଲିନିକ୍ ସ୍ଥାପନ: ସାନା ସହରରେ ‘ଆଲ୍ ଆମାନ୍ ମେଡିକାଲ୍ କ୍ଲିନିକ୍’ ଖୋଲିଥିଲେ। ଇୟେମେନ୍ରେ ବ୍ୟବସାୟ ଖୋଲିବା ପାଇଁ ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଗୀଦାର ଆବଶ୍ୟକ ଥିବାରୁ ତାଲାଲ୍ ଆବ୍ଦୋ ମେହଦିଙ୍କ ସହ ଭାଗିଦାରି କଲେ ।

ବିବାଦ ଓ ଅଭିଯୋଗର କ୍ରମବିକାଶ

2016: ମେହଦିଙ୍କଦ୍ୱାରା ଶୋଷଣ: ମେହଦି ନିମିଷାଙ୍କ ପାସପୋର୍ଟ ଜବତ କରି ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ମାଦକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଖାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ। ପୁଲିସ କୌଣସି ସାହାଯ୍ୟ କରିନଥିଲେ ।
25 ଜୁଲାଇ 2017: ମେହଦିଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ: ନିଜ ପାସପୋର୍ଟ ଫେରିପାଇବା ପାଇଁ ନିମିଷା ମେହଦିଙ୍କୁ କେଟାମାଇନ୍ ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ୍ ଦେଇଥିଲେ। ଔଷଧର ଅଧିକ ମାତ୍ରା ଯୋଗୁଁ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । ପରେ ନିମିଷା ଓ ଜଣେ ସହକର୍ମୀ ମେହଦିଙ୍କ ଶବକୁ କାଟି ପାଣି ଟ୍ୟାଙ୍କିରେ ପକାଇଥିଲେ।
ଅଗଷ୍ଟ 2017: ଗିରଫଦାରି: ସାଉଦି ସୀମା ନିକଟରେ ପଳାୟନ ଚେଷ୍ଟା କରିବା ସମୟରେ ଧରା ପଡ଼ିଥିଲେ ।

ଆଇନଗତ ଲଢେଇ ଓ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ

2018: ପ୍ରଥମ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ: ହତ୍ୟା ମାମଲାରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ପାଇଥିଲେ। ଆରବୀ ଭାଷା ଜାଣି ନଥିବାରୁ ଓ ଭଲ ଆଇନଜୀବି ନମିଲା ଯୋଗୁଁ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା ବିବାଦିତ ହୋଇଥିଲା ।
2020: ଦଣ୍ଡ ପୁନର୍ବିଚାର: ଏକ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡକୁ ବଜାୟ ରଖିଥିଲେ ।
ନଭେମ୍ବର 2023: ଅପିଲ ବାତିଲ: ଇୟେମେନ୍ର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟିକ ପରିଷଦ୍ ଅପିଲ ନାକଚ କରିଥିଲେ 16।

ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ରୋକିବାର ଚେଷ୍ଟା

ରକ୍ତପଣ (ବ୍ଲଡ୍ ମନି): ଇୟେମେନ୍ର ଇସଲାମିକ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ, ମୃତକଙ୍କ ପରିବାର କ୍ଷତିପୂରଣ ନେଲେ ଦଣ୍ଡ ମାଫ ହୋଇପାରେ। ନିମିଷାଙ୍କ ପରିବାର ଓ ସମର୍ଥକମାନେ $40,000 (ପ୍ରାୟ 33 ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା) ଟଙ୍କା ଉଠାଇଥିଲେ । ମାତ୍ର ମେହଦି ପରିବାର ପ୍ରଥମେ ଏହା ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ, ଏବଂ ‘କିସାସ୍’ (ପ୍ରତିଶୋଧ) ଦାବି କରିଥିଲେ ।
କେରଳ ସରକାର ଓ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଭୂମିକା:
- କେରଳ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପିଣରାୟି ବିଜୟନ୍ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କୁ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ 5।
- ବିଦେଶ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଜୋର ଦେଇ କହିଛି ଯେ ସେମାନେ ଇୟେମେନ୍ରେ ଭାରତର କୌଣସି ରାଜଦୂତାବାସ ନଥିବାରୁ ଦକ୍ଷିଣ ସାଉଦି ଆରବର ରାଜଧାନୀ ରିଆଦରେ ଥିବା ଭାରତୀୟ ଦୂତାବାସ ମାଧ୍ୟମରେ ଚେଷ୍ଟା ଚାଲିଛି 1012।
- ସାନାରେ ରହୁଥିବା ଭାରତୀୟ ନାଗରିକ ସାମୁଏଲ୍ ଜେରୋମ୍ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା କରୁଛନ୍ତି ।
ଧାର୍ମିକ ନେତାଙ୍କ ଭୂମିକା: ‘ଗ୍ରାଣ୍ଡ୍ ମୁଫ୍ତି ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ଖ୍ୟାତ ମୁସଲିମ୍ ନେତା କାନ୍ଥାପୁରମ୍ ଏପି ଅବୁବକର୍ ମୁସଲିୟାର୍ ଇୟେମେନ୍ର ଧାର୍ମିକ ନେତାମାନଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରି ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ସ୍ଥଗିତ କରାଇଥିଲେ ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ସ୍ଥିତି: ଆଶା ଓ ଆଶଙ୍କା

ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ସ୍ଥଗିତ: 16 ଜୁଲାଇ 2025 ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଚାପ ଓ ମୁସଲିୟାରଙ୍କ ମଧ୍ୟସ୍ଥତାରେ ସ୍ଥଗିତ ହୋଇଛି 110। ମାତ୍ର ଏହା ସ୍ଥାୟୀ ନୁହେଁ, ଏବଂ ମେହଦି ପରିବାର ସହ ଚୁକ୍ତି ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିପଦ ରହିଛି।
ପରିବାରର ଆହ୍ୱାନ: ନିମିଷାଙ୍କ ମା ପ୍ରେମା କୁମାରୀ ଘର ବିକ୍ରି କରି ଇୟେମେନ୍ରେ ରହି ଝିଅଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇବାର ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି, “ଶେଷ ଥର ପାଇଁ ଅନୁରୋଧ, ଆମ ଝିଅକୁ ବଞ୍ଚାନ୍ତୁ” ।
ସକ୍ରିୟତାକାରୀଙ୍କ ଚେଷ୍ଟା: ‘ସେଭ୍ ନିମିଷା ପ୍ରିୟା ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ୍ ଆକ୍ସନ୍ କାଉନ୍ସିଲ୍’ ନାମକ ଏକ ସଂଗଠନ ତାଙ୍କ ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ପ୍ରାୟ 58,000 ଡଲାର୍ ଟଙ୍କା ଉଠାଇଛି 57।
ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ନୂତନ ମନୋଭାବ: ବିଦେଶ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନେ ମିତ୍ର ଦେଶମାନଙ୍କ ସହ ମଧ୍ୟ ଯୋଗାଯୋଗ କରି ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ଖୋଜୁଛନ୍ତି ।

ଆଇନଗତ ଓ ରାଜନୈତିକ ଜଟିଳତା

ହୁଥି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ: ସାନା ସହର ହୁଥି ବିଦ୍ରୋହୀମାନଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଥିବାରୁ ଭାରତ ସରକାର ସେମାନଙ୍କ ସହ ସିଧାସଳଖ ଯୋଗାଯୋଗ କରିପାରୁ ନାହାଁନ୍ତି 11। ଇୟେମେନ୍ର ସାଂପ୍ରତିକ ପ୍ରେସିଡେଣ୍ଟ ରାଶାଦ୍ ଆଲ୍-ଆଲିମି ଏହି ମାମଲାରେ କିଛି କରିପାରୁ ନାହାଁନ୍ତି, କାରଣ ନିମିଷା ହୁଥି-ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଛନ୍ତି ।
ଭାରତ-ଇୟେମେନ୍ ସମ୍ପର୍କରେ ତିକ୍ତତା: ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ହୁଅତେ ଇୟେମେନ୍ ସୁଏଜ୍ ଖାଲ ଦେଇ ଯାଉଥିବା ଭାରତୀୟ ଜାହାଜମାନଙ୍କ ଉପରେ ଗୋଳାବର୍ଷଣ କରିଥିଲା। ଏହାଯୋଗୁଁ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ଜଟିଳ ହୋଇଛି ।

ମାନବିକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା

ଆମ୍ନେଷ୍ଟି ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ୍ ଇୟେମେନ୍ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛନ୍ତି ଯେ ନିମିଷାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ରଦ୍ଦ କରାଯାଉ, କାରଣ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଏକ “ନିଷ୍ଠୁର, ଅମାନବିକ ଓ ଅପମାନଜନକ ଦଣ୍ଡ” 5। ଏହି ମାମଲାରେ ଭାରତୀୟ ମିଡିଆ ଓ ସାମାଜିକ ଜାଲପୃଷ୍ଠାରେ ବ୍ୟାପକ ଆଲୋଡ଼ନ ହୋଇଛି, ଯାହା ଦେଶ ବିଦେଶରେ ରହୁଥିବା କେରଳୀୟମାନଙ୍କୁ ଏକତ୍ର କରିଛି।

ଭବିଷ୍ୟତର ଆଶା: କ’ଣ ହୋଇପାରେ?

ମେହଦି ପରିବାର ସହ ଚୁକ୍ତି: ବର୍ତ୍ତମାନ ମଧ୍ୟ ରକ୍ତପଣ ଚୁକ୍ତି ହୋଇପାରେ ବୋଲି ଆଶା ରହିଛି। ମେହଦିଙ୍କ ଭାଇ ଅବଦେଲଫତ୍ତା କହିଛନ୍ତି, “ଆମର ଦାବି ସ୍ପଷ୍ଟ: କିସାସ୍ ଏବଂ ଆଉ କିଛି ନୁହେଁ” 69। ମାତ୍ର ଭାରତ ସରକାର ଓ ମଧ୍ୟସ୍ଥତାକାରୀମାନେ ଚୁକ୍ତି ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି।
ଭାରତୀୟ କୂଟନୀତିର ପରୀକ୍ଷା: ଏହି ମାମଲା ଭାରତର ବିଦେଶ ନୀତି ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ଚାଲେଞ୍ଜ। ଯେଉଁ ଦେଶ ସହ ଭାରତର ଖୋଲା ଯୋଗାଯୋଗ ନାହିଁ, ସେଠାରେ କିପରି ନାଗରିକଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦିଆଯାଇପାରିବ, ତାହାର ଏହା ଏକ ନଜିର ।

ଶେଷ ମନ୍ତବ୍ୟ: ଏକ ମା’ର ଆଶା ଓ ଏକ ଦେଶର ଦାୟିତ୍ୱ

ନିମିଷା ପ୍ରିୟା ଙ୍କ କାହାଣୀ କେବଳ ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କ ଦୁର୍ଦଶା ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ବିଦେଶରେ କାମ କରୁଥିବା ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଭାରତୀୟଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା, ବିଦେଶୀ ଶୋଷଣ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଆଇନଗତ ସୁରକ୍ଷା, ଏବଂ ଭାରତର ବିଦେଶ ନୀତିର ଅସୁବିଧାକୁ ଉଜାଗର କରୁଛି। ଯେତେବେଳେ ନିମିଷାଙ୍କ ମା କାନ୍ଦି କହୁଛନ୍ତି, “ସମୟ ଶେଷ ହେବାକୁ ଆସୁଛି, ଦୟା କରି ତାଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାନ୍ତୁ” 7, ସେତେବେଳେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା କେବଳ ଏକ ମାମଲା ନୁହେଁ, ବରଂ ଏକ ମାଆଙ୍କ ଆଶା ଓ ଏକ ଦେଶର ନୈତିକ ଦାୟିତ୍ୱ। ଆଶା କରାଯାଉ, ମାନବିକତା ଓ କୂଟନୀତି ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ଜିତିବ!