ମୋଦୀ ସରକାର ଦ୍ୱାରା ଘୋଷିତ ଜାତି ଆଧାରିତ ଜନଗଣନା ୨୦୨୫
୧୯୩୧ ପରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଭାରତରେ ହେବ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା
୨୦୨୫ ରେ ଭାରତ ସରକାର ଏକ ଐତିହାସିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି – ସ୍ବାଧୀନତା ପରେ ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ଦେଶରେ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା ହେବ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ରାଜନୈତିକ କମିଟି ବୈଠକରେ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଛି। ୧୯୩୧ରେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ସମୟରେ ଶେଷ ଥର ଏହିପରି ଜନଗଣନା ହୋଇଥିଲା। ପ୍ରାୟ ୯୪ ବର୍ଷ ପରେ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଏବେ ଦେଶରେ ଚର୍ଚ୍ଚାର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ହୋଇଛି।
ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା: ଲକ୍ଷ୍ୟ ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକତା
କେନ୍ଦ୍ର ସୂଚନା ମନ୍ତ୍ରୀ ଅଶ୍ୱିନୀ ବୈଷ୍ଣବ କହିଛନ୍ତି, ଏହି ଜନଗଣନା ଦେଶରେ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ସମାନତା ନିମନ୍ତେ ଏକ ମିଳକ ପଥର ହେବ। ଏଥିରେ ଜାତି ଅନୁସାରେ ଜନସଂଖ୍ୟା, ଶିକ୍ଷା ହାର, ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ଇତ୍ୟାଦି ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରାଯିବ, ଯାହା ନୀତି ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଓ କଲ୍ୟାଣ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟଭିତ୍ତିକ ଓ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କରିବ।
ପୂର୍ବରୁ କାହିଁକି ହୋଇନଥିଲା ଜାତି ଆଧାରିତ ଜନଗଣନା?
୧୯୩୧ ପରେ କେବଳ SC ଓ ST ତଥ୍ୟ ହିଁ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଥିଲା। OBC ଓ ଅନ୍ୟ ଜାତିଗତ ତଥ୍ୟ ଉପେକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା। ଦେଖାଯାଇଥିଲା ଯେ ୨୦୧୧ର SECC ଜନଗଣନା ତଥ୍ୟ ବିବାଦ ଓ ଅସ୍ପଷ୍ଟତା ଦ୍ୱାରା ଘିରି ଯାଇଥିଲା। ଏଥିପାଇଁ ତାହା ସାଧାରଣ ଜନତା ସାମ୍ନାରେ ଆଣାଯାଇନଥିଲା।
ରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଓ ବିହାର ନିର୍ବାଚନ ସଂଯୋଗ
ବିହାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନୀତିଶ କୁମାର ଓ ଚିରାଗ ପାସୱାନ ଏହି ପଦକ୍ଷେପକୁ ସ୍ବାଗତ କରିଛନ୍ତି। ଅନ୍ୟପଟେ, ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଏହାକୁ ଏକ ମୂଖ୍ୟ ଚାଲ୍ ବୋଲି ଦେଖିଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଭାଜପା ଉପରେ ରାଜନୈତିକ କଟାକ୍ଷ କରିଛନ୍ତି। ବିଶ୍ଳେଷକମାନେ ମନେ କରୁଛନ୍ତି ଯେ, ଏହି ଘୋଷଣା ବିହାର ନିର୍ବାଚନ ଆଗକୁ ଦେଖି ଏକ ରଣନୀତିକ ଚାଲ୍ ହୋଇପାରେ।
ଏହି ପଦକ୍ଷେପର ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଭାବ
ଜାତି ଆଧାରିତ ତଥ୍ୟ ଦେଶର ବୈଷମ୍ୟ ଓ ବଞ୍ଚନା ଅବସ୍ଥାକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିବ। ଏହି ତଥ୍ୟ ଉପରେ ଆଧାର କରି ନିତିଗତ ବଦଳ ଆଣାଯିବ ଓ ଯୋଜନାଗୁଡ଼ିକୁ ଅଧିକ ଲକ୍ଷ୍ୟଭିତ୍ତିକ ବନେଇପାରିବ।
ଅନୁମାନିତ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଓ ସମାଲୋଚନା
ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା ଏକ ଭଲ ପଦକ୍ଷେପ ହେଲେ ମଧ୍ୟ, କେତେକ ନେତା ଏହାକୁ ଜାତିବାଦ ବଢ଼ାଇବା ଉପାୟ ବୋଲି ଆଳୋଚନା କରୁଛନ୍ତି। ବିହାର ଓ ତେଲେଙ୍ଗାନାର ପୂର୍ବ ଅଭିଯାନ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା, ଯାହା ଏହି ମୂଖ୍ୟ ଅଭିଯାନକୁ ମଧ୍ୟ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିପାରେ।
ଆହୁରି ପଢନ୍ତୁ – ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଉତ୍ତେଜନା ଚରମ ସୀମାରେ
