ଆମ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ବ୍ୟବହୃତ ବହୁତ ପ୍ରାକୃତିକ ଔଷଧୀୟ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟରୁ ଫେନୁଗ୍ରିକ୍ ବୀଜ କିମ୍ବା ମେଥି ବୀଜ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରସିଦ୍ଧ। ଏହା କେବଳ ଖାଦ୍ୟର ସ୍ୱାଦ ଓ ସୁଗନ୍ଧ ବୃଦ୍ଧି କରିନଥାଏ, ବରଂ ଆୟୁର୍ବେଦ, ଯୁନାନୀ ଓ ପାରମ୍ପରିକ ଔଷଧରେ ଏହାର ବିଶେଷ ସ୍ଥାନ ରହିଛି।
ପରିଚୟ
ଫେନୁଗ୍ରିକ୍ ବୀଜ (Trigonella foenum-graecum) ଏକ ବାର୍ଷିକ ଉଦ୍ଭିଦ। ଏହାର ପତ୍ର ସବୁଜ ଓ ବୀଜଗୁଡ଼ିକ ହଳଦିଆ-ଖୟାବର୍ଣ୍ଣର, ଛୋଟ ଏବଂ କଟୁ ସ୍ୱାଦର। ମେଥି ପତ୍ର ଶାଗ ଭାବେ ଖାଇବାକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ଯେବେକି ମେଥି ବୀଜ ଔଷଧ ଓ ମସଲା ଭାବେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ।
ପୌଷ୍ଟିକ ଗୁଣ
ଫେନୁଗ୍ରିକ୍ ବୀଜରେ ବହୁତ ପ୍ରକାରର ପୌଷ୍ଟିକ ଉପାଦାନ ମିଳିଥାଏ।
* ପ୍ରୋଟିନ
* ଫାଇବର
* ଆୟରନ
* କ୍ୟାଲ୍ସିଅମ
* ମାଗ୍ନେସିଅମ
* ଭିଟାମିନ A, C ଓ B-କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସ
* ଅଣ୍ଟି-ଅକ୍ସିଡେଣ୍ଟ
ଏହି ସବୁ ଉପାଦାନ ଶରୀରକୁ ସୁସ୍ଥ, ସବଳ ଓ ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକ କରେ।
ଫେନୁଗ୍ରିକ୍ ବୀଜର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଲାଭ
1. ପାଚନରେ ସହାୟକ
ମେଥି ବୀଜ ପାଚନତନ୍ତ୍ରକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖେ। ଅଜୀର୍ଣ୍ଣ, ଗ୍ୟାସ, କବଜି ପରି ସମସ୍ୟାକୁ ହ୍ରାସ କରେ।
2. ଡାଇବେଟିସ୍ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ
ଏହାରେ ଥିବା ଗାଳାକ୍ଟୋମାନନ୍ ନାମକ ଫାଇବର ରକ୍ତରେ ଚିନିର ଶୋଷଣକୁ ଧୀର କରିଥାଏ, ଯାହା ଡାଇବେଟିସ୍ ରୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପକାରୀ।
3. ହୃଦ୍ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧ
ମେଥି ବୀଜ ରକ୍ତରେ କଲେଷ୍ଟେରଲ୍ ହ୍ରାସ କରି, ହୃଦ୍ରୋଗ ଓ ବ୍ଲକେଜ୍ର ଝୁମୁକିକୁ କମାଇଥାଏ।
4. କେଶ ଓ ଚର୍ମ ପାଇଁ
ମେଥିରେ ଥିବା ଅଣ୍ଟି-ଅକ୍ସିଡେଣ୍ଟ ଓ ପ୍ରୋଟିନ କେଶପାତ, ରୁସି, ତ୍ୱଚାର ସମସ୍ୟା କମାଇଥାଏ।
5. ମହିଳା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ
ମେଥି ବୀଜ ପିରିଅଡ୍ସ ସମସ୍ୟା କମାଇଥାଏ, ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରୁଥିବା ମହିଳାଙ୍କରେ ଦୁଧ ବୃଦ୍ଧି କରେ।
6. ଓଜନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ
ଏହାରେ ଥିବା ଡାଇଟେରି ଫାଇବର ଖାଇବା ପରେ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପେଟ ଭରା ଅନୁଭବ ଦିଏ, ଯାହାରେ ଅଧିକ ଖାଇବାର ଇଚ୍ଛା କମିଯାଏ।
7. ଯୋଗୁପାୟ (Joint Pain)
ମେଥି ବୀଜର ପ୍ରତି-ସୁଜନ (Anti-inflammatory) ଗୁଣ ଅର୍ଥରାଇଟିସ୍ ଓ ଯୋଗୁପାୟରେ ଉପକାରୀ।
ମେଥି ବୀଜର ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଣାଳୀ
1. ଭିଜାଇ ଖାଇବା – ରାତିରେ ପାଣିରେ ଭିଜାଇ ସକାଳେ ଖାଇବା।
2. ପାଉଡର ଆକାରରେ – ମେଥି ବୀଜକୁ ଶୁଖିଆଇ ପାଉଡର କରି ଦୁଧ କିମ୍ବା ପାଣି ସହିତ ଖାଇବା।
3. ରାନ୍ଧଣାରେ – ଡାଲି,ତରକାରି, ଆଚାର, ପରୋଟାରେ ବ୍ୟବହାର।
4. କେଶ ଓ ତ୍ୱଚା ପାଇଁ – ପେଷ୍ଟ କରି କେଶ କିମ୍ବା ମୁହଁରେ ଲଗାଇବା।
ପାରମ୍ପରିକ ଚିକିତ୍ସାରେ ମେଥିର ସ୍ଥାନ
ଆୟୁର୍ବେଦରେ ମେଥିକୁ ଅଗ୍ନିଦୀପକ, ରସାୟନିକ ଓ ବାତଶାମକ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ କରାଯାଇଛି। ଚୀନ୍ର ପାରମ୍ପରିକ ଔଷଧରେ ମଧ୍ୟ ପାଚନ ସୁଧାରଣ ଓ ପୁରୁଷ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ।
ସମାପ୍ତି
ଫେନୁଗ୍ରିକ୍ ବୀଜ (ମେଥି) ପ୍ରାକୃତିକ ଔଷଧୀୟ ଗୁଣର ଭଣ୍ଡାର। ଏହାର ନିୟମିତ ବ୍ୟବହାର ଶରୀରକୁ ସୁସ୍ଥ, ସବଳ ଓ ରୋଗମୁକ୍ତ କରିଥାଏ। ଖାଦ୍ୟରେ ଏହାର ସମ୍ମିଳନ କେବଳ ସ୍ୱାଦ ବଢ଼ାଇନଥାଏ, ବରଂ ଆୟୁର୍ବେଦୀୟ ଉପଚାରର ଏକ ମୂଲ୍ୟବାନ ଉପାୟ।
About the Author
